Magna pars litterarum per saecula – et etiam hodie – patriarchalis fuit,
mundum ex perspectiva virili exhibens.
Carol Ann Duffy nonnulla carmina composuit ad hoc sarciendum. Tali modo poetria denuntiat mulieres diu neglectas vel ad silentium compulsas esse. Ecce breve exemplum…

PENELOPE

Ab initio viam aspiciebam,
sperans eum venientem videre
inter olivas leviter ambulantem,
sibilantem ad canem
qui eum flebat calidum rostrum ponens in genibus meis.
Sex post menses huius rei,
tandem intellexi totas perire dies
me temporis fluxum nesciente.
Acu et filo, forficibus et tela sumptis,
recreare animum cogitabam,
sed, contra, industriam totius vitae inveni.

[…]

(Penelope, Carol Ann Duffy)

Incursio Russica in Ucrainam, die XXIV Februarii anno MMXXII incepta, adhuc perdurat, sicut alia detestabilia bella in toto orbe terrarum.

Inutiliter per saecula clarissimi poetae clamaverunt bella horrida esse.

Lucretius (De rerum natura, V, 1430-1435) hos versus scripsit ad belli ferocitatem et inhumanitatem damnandas:

Ergo hominum genus incassum frustraque laborat

semper et ‹in› curis consumit inanibus aevum,

nimirum quia non cognovit quae sit habendi

finis et omnino quoad crescat vera voluptas.

Idque minutatim vitam provexit in altum

et belli magnos commovit funditus aestus.

Temporibus nostris aliae voces humiliores contra bellum se coniecerunt. Placet mihi memorare verba Iohannis Rodari, magistri et scriptoris Italici, cuius neniam “Promemoria” Latine vertere conor.

Sunt res faciendae cotidie:

se abluere, discere, ludere,

mensam parare, meridie.

Sunt res faciendae noctu:

oculos claudere, dormire, habere somnia somnianda,

aures ne audiamus.

Sunt res numquam faciendae, neque die neque noctu,

neque in mari neque in terra: ut, exempli gratia, bellum.

Olim erat aquae stilla cui nomen erat Guttula.

Guttula vivacissima et curiosa erat. Quam ob rem, quodam die, stillula statuit nebulam, in qua habitabat, relinquere ut iter per terram inciperet. Dum lente in terram cadebat, Guttula pulchritudinem mundi sub se notavit. Vidit arbores, flores, animalia et homines qui eam ipsam ad eorum vitam necessariam putabant.

Ubi Guttula tandem terram attigit, in solum penetravit et plantas nutrire coepit. Quae uberes crescere coeperunt et fructus deliciosos producere, qui animantia et homines aluerunt. Ex illo tempore, Guttula iter cum aliis stillis per totum caelum facere gaudebat, ad firmitatem plantarum augendam, ad fluminum cursus implendos et ad mundi pulchritudinem servandam. Tamen, die quodam, stillae permultae vehementem tempestatem concitarunt, quae regionem percussit. Pluviae tam opimae erant ut flumina inundarent et ingens diluvium suscitarent. Guttula  ob incommoda, quae provocaverat, etiamsi non culpa sua, dolore longe afflicta est.

Haec fabula nobis in memoriam revocat ut, etiamsi aqua donum pretiosum sit, devastationem, quando abundat, ferre possit. Maxime igitur interest ut omnes operent ad calamitates naturales, sicut inundationes, vitandas et gentes infirmas protegendas. Stillula nos docet etiam parvam aquae stillam magnam in mundo vim habere posse.

Fabulam scripsi ChatGPT adiuvante. Quid de exitu censetis?

Olim erat lepus festinus, qui in silva magna vivebat. Animal velocissimum erat et semper de celeritate sua gloriabatur. Forte lepus testudinem invenit. Testudo lenta et tarda erat, sed sapientia superabat celeritatem leporis. Lepus eam derisit, dicens: “Quam lenta es! Num me superare potes?”. Testudo serius respondit: “Non celeritas, sed constantia est virtus vera. Si nos ad arborem illuc concurremus, ego vero te, quamvis velocem, in cursu tamen superabo”. Lepus contempsit verba testudinis et quam celerrime cucurrit ad metam. Sed cum ad arborem pervenisset, lassus et fatigatus sedit. Interim, testudo pedetentim ad arborem tranquilla progrediebatur. Itinere peracto, vidit lepum stantem ibi sub umbra arboris. Testudo tunc dixit: “Ut vides, lepus, celeritas non semper vincit. In constantia et perseverantia autem vera virtus est”. Exemplum hoc lepus comprehendit, novit sapientiam testudinis esse maximi momenti, et ab illo die amicitiam cum testudine iunxit.

Declarat haec fabula, multos homines ad res conficiendas egregie natura esse conformatos, sed superbia atque praesumptione perditos fieri. Contra vero, constantia et studio naturae vitia quamplurimos superare.

Si ad conspectum Vladimiri Putin, terribilis Foederationis Russicae praesidentis,  admitterer, hanc neniam a Iohanne Rodari scriptam ei legerem:

De dictatore

Punctum parvulum,

superbum iracundumque,

“Post me – clamabat –

finis mundi adveniet!”

Verba reclamaverunt:

Sed quos gryllos habet in capite?

Credit se esse Punctum-et satis,

et non est aliud nisi Punctum-et nova linea”.

Plane solum in media pagina

in periculo inops consilii et auxilii id deserere,

et orbis terrarum

unam post lineam infra perrexit.

(Gianni Rodari, “Filastrocche in cielo e in terra”, Einaudi, Torino, 1973)

Omnibus notum est quam horribile scelus bellum esse. Conflictus recens, a Russicis contra Ucrainam suscitatus, nostris sub oculis posuit crimina horrenda ab aggressoribus perpetrata. Nobis tales atrocitates denuntiare desistendum est numquam. Quod fecerunt poetae eximii et antiqui et moderni. Inter eos Iosephus Ungaretti, praeclarus scriptor qui in bello mundano primo pugnavit, in versibus suis bellum aperte damnavit. In carmine cui titulus est “In dormiveglia“, hoc modo condicionem animi sui descripsit dum in vallo erat.

Intervigilium

Subvenio noctem stupratam

Aer transfixus est

sicut tela terebrata

missilibus

hominum

retractorum

in vallis

sicut cochleae in eorum tegmine

Mihi videtur

laboriosa

turba lapidariorum

percutere pavimentum

ex petra lavica factum

viarum mearum

et videor id auscultare

semisomnus

Currente anno MMXXI anniversarium recurrit obitus Dantis Alagherii, qui vita defunctus est anno MCCCXXI, die XIV mensis Septembris, Ravennae. Dantes, Summus Poeta a nobis Italis appellatus, quia pater linguae Italicae putandus est necnon pater patriae nostrae, celeberrimus toto in orbe terrarum est maxime quia Divinam Comoediam scripsit. Opus narrat Dantis iter ad caelorum regnum et visionem Dei, Inferno Purgatorioque visitatis, ducibus primum Vergilio deinde Beatrice, muliere quam Dantes semper caste amavit.

Nos Itali iam a mense Ianuarii variis modis DCC annos praeteritos post poetae mortem celebrare incepimus: lecturas Dantis, expositiones, spectacula instruximus et multa alia eventura sunt hoc anno MMXXI, qui “dantescus” a nobis nominatus est, id est annus Summo Poetae dicatus.

Ego quoque poetam quem maxime inter alios diligo commemorare volo, non modo sollemni, ut saepe fit, sed levi ac amoeno. Decrevi igitur in linguam Latinam vertere nonnullas narrationes pictas, quas Marcellus Toninelli collegit in libro cui titulus est “La Divina Commedia a fumetti”.

Ecce narratio prima. Laete fruamini, lectores!

Olim erat in terra remota quaedam vallis amoena, excelsis montibus circumdata. In valle erat parva humilisque casa, in casa duae puellae. Quamvis utraeque venustae essent, non utrisque erat eadem indoles. Altera enim loquax erat et semper negotiosa, amicis suis amasioque saepe conveniebat et forma delectabatur atque formam curabat. Altera contra sola permanere malebat et, seriis cogitationibus rapta, omnium aliarum rerum neglegens tantum animam suam servare volebat ab omni dolore sollicitudineque. Quam ob rem consortium humanum vitabat et amorem recusabat. Ad eam puniendam Amathusia Venus fecit ut virgo ancilla Mortis fieret. Sic quotiescumque aliquis eam per viam procedentem videbat certus erat se mox moriturum esse et rapide domum revertebat ad se ipsum protegendum. Nolebat illa munus suum absolvere et praesertim homines bonos virtuteque eximios commonere conabatur ne ianuam aperirent, si forte audivissent ostium percutere. Non omnes tamen eius monitum mente tenebant. Inter eos scriptor quidam eximius portam suam saepe semihiantem relinquebat ut amici qui eius scripta legere cupiebant libere facileque intrare possent. Non difficile fuit morti ianuam patefacere, ancilla silenti.

Fabula docet: nemo mortem vitare nec decipere potest.

---

P. S.

Fabulam scripsi in memoriam Stanislai Tekieli, “Ephemeridis” conditor , qui recenter de vita nimis cito decessit. Eius scripta legi possunt etiam in blogo http://iconoclastes2.blogspot.com/ .

 

De vulpe et asino

Olim erat asinus qui vulpi occurrit

Vulpes coepit loqui

Facere ratiocinationes

Elucubrationes

Laqueos linguae

Hyperbolas lexicales

Aenigmata

Citationes

Asinus nihil intellegebat

Surdus erat, miselle

Acta est fabula.

(Dente, Favole per bambini molto stanchi)

Longe afui rationibus variis: labor, oculorum infectio et idearum inopia me averterunt a blogo. Insuper, viro coronario flagrante, anxior et sollicitor et minus proclivis ad declarationem cogitationum mearum facta sum. Nunc tamen, lue deminuta et vacationibus  aestivalibus sinentibus, ad nugas meas revertor ne amatam linguam Latinam colere desinam.

In animo habeo igitur aliquid ad vos conscribere de novo Lexico idiomate vernaculo composito ab ignoto concive meo, qui verba et sententias ad luem coronariam pertinentes in linguam Cremonensem facete vertere decrevit, sicut in imagine quae sequitur legere potestis.

Ego pro parte mea tales sententias Italice vel Anglice vel Gallice expressas in linguam Latinam vertere conabor.

Lock down —> Omnia clausa sunt

Smart working —> Domi laborare

Asintomatico —> Nihil habet

Distanziamento sociale —> Paulum ultra mane

Picco —> In cacumine

Dispnea —> Spiritus deest

Assembramento —> Gallinarium

Pre triage —> Expecta ut a nobis inspiciaris

Autocertificazione —> Ubi iturus es?

Virus —> Foedum animal virus appellatum

Positivo —> Edepol! Id accepit.

Quarantena —> Clausi domi manere

Flash mob —> In maeniano strepitum facere

Crisis sanitatis publicae quoque risum movere potest…