Ὁ Ἅγιος Πρωτομάρτυς καὶ Ἀρχιδιάκονος Στέφανος

 

1. Ὁ Βίος τοῦ Ἁγίου Στεφάνου

Ο Ἅγιος Στέφανος τιμάται στις 27 Δεκεμβρίου από την εκκλησία μας και συγκαταλέγεται μεταξύ τῶν πρώτων διακόνων τῆς Ἐκκλησίας όπως ἀναφέρεται λεπτομερώς στις Πράξεις τῶν Ἀποστόλων (κεφ. 6–7). Ἐξελέγη ἀπό τοὺς Ἀποστόλους μαζί με ἄλλους ἕξι, «πλήρης πίστεως καὶ Πνεύματος Ἁγίου», προκειμένου να διακονεί τις χήρες καὶ τοὺς πτωχούς τῆς πρώτης χριστιανικῆς κοινότητας Ἱεροσολύμων.

Διακρίθηκε γρήγορα όχι μόνο για τη φιλανθρωπία του, αλλά και για τη θεολογική του σοφία καὶ τὴν παρρησία τοῦ λόγου του. Οι Ἰουδαῖοι γραμματεῖς, ἀδυνατώντας να ἀντικρούσουν τὴν ἀλήθεια τῶν λόγων του, τὸν κατηγόρησαν ψευδῶς ὡς βλάσφημο. Ὁ Στέφανος, ἐνώπιον τοῦ Συνεδρίου, ἐκφώνησε μία ἀπό τις πρώτες θεολογικές ὁμολογίες τῆς Ἐκκλησίας, ἀναδεικνύοντας τὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ μέσα στην ἱστορία τοῦ Ἰσραήλ.

Τα μανουσάκια της κυρίας Μαρίκας

                                                                Φωτογραφίες: κ. Χρύσανθος Αθανασόπουλος στο FB

 

Υπάρχουν άνθρωποι που, όσο κι αν περνούν τα χρόνια, μοιάζουν να ανθίζουν. Να σκορπούν γύρω τους άρωμα ζωής, μνήμης και προσφοράς. Στους Γαργαλιάνους, τέτοια ευλογία είναι η κυρία Μαρίκα· μια μορφή που στέκει αγέρωχη στον χρόνο, όπως τα άνθη του αγρού που κάθε χειμώνα σηκώνουν κεφάλι κόντρα στο κρύο.

Οι Γαργαλιάνοι έχουν, λοιπόν, έναν λόγο παραπάνω να υποδέχονται χαρούμενοι αυτή την Πρωτοχρονιά. Ανάμεσά τους ζει η ακούραστη και δραστήρια κυρία Μαρίκα, μητέρα του κυρίου Χρύσανθου Αθανασόπουλου, γυναίκα που η παρουσία της γίνεται ευχή.

Δεν είναι μόνο τα θεσπέσια μαγειρέματά της, τα παραδοσιακά γλυκίσματα και –πάνω απ’ όλα– η βασιλόπιτα που ετοιμάζει κάθε χρόνο με τα χρυσά χέρια της. Εκείνη τη βασιλόπιτα, που ζυμωμένη με υπομονή, ευχές και αγάπη,  μοσχοβολάει σπίτι και παιδικές αναμνήσεις, και   πάντα κρύβει μέσα της κάτι παραπάνω από ένα φλουρί: τη θαλπωρή της οικογένειας. Είναι και τα άνθη. Γιατί όπου περνά η ευλογημένη γιαγιά Μαρίκα, ευωδιάζει η γη.

Το μυστικό της Αστραδενής

                            

                                                              Φωτό: Pinterest

Η Αστραδενή ήταν μία χριστιανικά αναθρεμμένη μοναχοκόρη που ζούσε με τους γονείς της κοντά στην Πύλο  Μεσσηνίας,  τη δεκαετία του 1950. Η ζωή στο χωριό κυλούσε ήσυχα, με τον ήχο της καμπάνας να σημαδεύει τις ώρες και τον αέρα να φέρνει μυρωδιές από ελιές, θυμάρι και θάλασσα.

Ο πατέρας της διατηρούσε ένα μικρό μπακάλικο. Ήταν γιος ιερέα, άνθρωπος ευθύς και εργατικός. Η μητέρα της, κόρη εύπορου δασκάλου, γυναίκα καλλιεργημένη αλλά με εύθραυστη υγεία, είχε αφιερώσει όλη της την αγάπη στο μοναδικό της παιδί, καθώς δεν μπορούσε να συλλάβει άλλο.

Η Αστραδενή επρόκειτο να ονομαστεί Ευλαμπία. Την τελευταία όμως στιγμή, ο παππούς της από τη μεριά της μητέρας της, ο δάσκαλος, συνεννοήθηκε με τη νονά και έδωσαν άλλο όνομα στο παιδί, αφήνοντας κεραυνόπληκτο τον παππού της τον ιερέα, που την ανέδυσε χριστιανή από την ιερά κολυμβήθρα.

Ρωσία και Δύση: ίδιες λέξεις, διαφορετικές πράξεις σε έναν πολυπολικό κόσμο

      

                                                            Φωτό: CNN Greece

Ορισμένοι αναγνώστες μας , εντός και εκτός Ελλάδας, ζήτησαν μία αντικειμενική ανάλυση  ενός συγκεκριμένου λόγου του Προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας, κ. Βλαντιμίρ Πούτιν. Παραθέτουμε πρωτίστως τον λόγο του κ.   Πούτιν για την "Δύση και την Πολυπολικότητα" και  μία όσον το δυνατόν αντικειμενική-επιστημονική ανάλυση:

Η αγάπη της Θείας Πρόνοιας

                        

                                                       Φωτό: Pinterest

«Να πάρουμε, Γιώργο μου, φέτος ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο…»

Η Μαρίνα το είπε χαμηλόφωνα, σχεδόν φοβισμένα,  γιατί ήξερε ότι αγγίζει  χορδές σε ευαίσθητη καρδιά. Το βλέμμα της πήγε στο παιδικό δωμάτιο, εκεί όπου η τρίχρονη Αναστασία τραγουδούσε μόνη της, αγνοώντας  των μεγάλων τα βάσανα.

Ο Γιώργος άφησε κάτω το φλιτζάνι. Τα χέρια του ήταν σκασμένα από τη δουλειά.

«Αχ, βρε Μαρίνα… Δεν βλέπεις πού βρισκόμαστε; Ρεύμα, πετρέλαιο, τρόφιμα…»

«Ένα δεντράκι μόνο», είπε εκείνη. «Να νιώσει  το  παιδί καλά.»

Δεν απάντησε αμέσως. Σκέφτηκε τα δικά του παιδικά Χριστούγεννα: ένα μικρό δέντρο, λίγα στολίδια, μα ένα σπίτι γεμάτο φωνές κια χρώματα. Τώρα είχε οικογένεια — κι όμως ένιωθε πως κάτι  δεν πήγαινε καλά.

«Άντε», είπε τελικά. «Πάμε στην Καλαμάτα.»

Η μητέρα, η δασκάλα και η Παναγία

                             

Πριν από τριάντα χρόνια, λίγο πριν από τα Χριστούγεννα, ταξίδευα μέσω Λονδίνου από την Αθήνα προς τη Βοστώνη. Συνταξιδιώτης μου ήταν ένας ιδιαίτερος άνθρωπος: μουσικοδιδάσκαλος σε ανώτερο ελληνικό εκπαιδευτικό ίδρυμα. Κατευθυνόταν στο Πανεπιστήμιο του Harvard, όπου επρόκειτο να συναντήσει τον μαέστρο του πανεπιστημίου, με σκοπό να ανταλλάξουν απόψεις γύρω από τη διδασκαλία της μουσικής σε φοιτητές θετικών κατευθύνσεων —τους «σκληροπυρηνικούς», όπως τους αποκαλούσε· εκείνους που αδυνατούν να κυκλώσουν το τετράγωνο, αλλά πάντα τετραγωνίζουν ευχαρίστως τον κύκλο με μηχανήματα.

Στόχος του ήταν η γραμμική τους λογική να λαξευτεί από τη μουσική, ώστε να μάθουν να βλέπουν τον κόσμο πολυσυστημικά. Ο ίδιος, αν και διέθετε μαθηματικό νου, ήταν συναισθηματικά ευαίσθητος —κάτι που γινόταν ιδιαιτέρως εμφανές όταν μιλούσε για την παιδική του ηλικία. Για να περάσει ευχάριστα η ώρα, θυμήθηκε μια ιστορία από εκείνα τα χρόνια και μου την αφηγήθηκε σχεδόν ψιθυριστά:

Η τάση προς έναν πολυπολικό κόσμο στη σύγχρονη διεθνή πραγματικότητα

           

                                                          Φωτό: Διακόνημα

Εισαγωγή

Ο κόσμος στον οποίο ζούμε χαρακτηρίζεται από έντονες πολιτικές, οικονομικές και γεωστρατηγικές μεταβολές. Για πολλές δεκαετίες, η διεθνής τάξη βασιζόταν στην υπεροχή περιορισμένου αριθμού κρατών. Σήμερα, ωστόσο, παρατηρείται μια σαφής μετατόπιση προς έναν πολυπολικό κόσμο, δηλαδή ένα σύστημα στο οποίο η παγκόσμια ισχύς κατανέμεται ανάμεσα σε περισσότερα από ένα ισχυρά κέντρα. Η κατανόηση αυτής της τάσης είναι κρίσιμη, καθώς επηρεάζει την παγκόσμια ασφάλεια, την οικονομία, τις διεθνείς σχέσεις και την καθημερινή ζωή των πολιτών. Το παρόν δοκίμιο αναλύει την έννοια της πολυπολικότητας, τους λόγους εμφάνισής της, τις θετικές και αρνητικές επιπτώσεις της, με απλά παραδείγματα και σαφείς ορισμούς.

Όταν η αγάπη γίνεται τροφή εντός μας

                        

                                                           Φωτό: Pinterest

Πριν από είκοσι χρόνια, στην Αθήνα,  η οικία του Μανώλη και της Μαρίας Μακρή ετοιμαζόταν να υποδεχθεί τα Χριστούγεννα. Τουλάχιστον δέκα συγγενείς αναμένονταν από την επαρχία, για να ανταποδώσουν με χαρά τα πασχαλινά τραπεζώματα που είχαν απολαύσει στο χωριό την προηγούμενη άνοιξη.

Η κουζίνα μοσχοβολούσε. Τα φαγητά ήταν καλομαγειρεμένα, τα τραπέζια στρωμένα με φροντίδα από τη Μαρία και τη θεία Ευδοκία, που τη βοηθούσε πάντα σε τέτοιες περιστάσεις. Μόνο ο μεγάλος ξύλινος δίσκος με τα τυριά και το σαλάμι αέρος παρέμενε ακόμη άδειος. Κανείς, όμως, δεν ανησυχούσε· ήξεραν οι νοικοκυρές καλά τη δουλειά τους και η διακόσμησή του δεν θα απαιτούσε περισσότερο από ένα τέταρτο.

Σε μια γωνιά του σπιτιού στεκόταν ο μικρός Διονύσης, ο επτάχρονος μοναχογιός τους. Παρακολουθούσε τις γυναίκες λοξά, με μια δυσφορία που δεν μπορούσε να κρύψει. Θα ήθελε να βγει μια βόλτα, να συναντήσει φίλους και συμμαθητές, να νιώσει τη χαρά των σχολικών διακοπών. Ταυτόχρονα, όμως, καταλάβαινε πως το χριστουγεννιάτικο τραπέζι ήταν οικογενειακή υπόθεση, σχεδόν ιερή.

Έψαχνε λοιπόν κάτι δημιουργικό να κάνει —ήταν χρυσοχέρης, όπως ο αείμνηστος παππούς του— αλλά τίποτα δεν τον ενέπνεε.

Ἰησοῦς Χριστός Βασιλεὺς κατὰ τὴν Τάξιν Μελχισεδέκ

                          

                                                                 Φωτογραφίες: Pinterest

 Εισαγωγή

Η μορφή του Μελχισεδέκ αποτελεί μία από τις πλέον μυστηριώδεις και θεολογικά φορτισμένες παρουσίες της Αγίας Γραφής. Εμφανίζεται αιφνιδίως στο βιβλίο της Γενέσεως (Γεν. 14,18–20), εξαφανίζεται χωρίς περαιτέρω ιστορική αναφορά και επανέρχεται δυναμικά στον Ψαλμό 110 και, κυρίως, στην προς Εβραίους Επιστολή.

Η προς Εβραίους Επιστολή δεν εισάγει φιλοσοφική εικασία, αλλά αποκαλύπτει το μυστήριο του Χριστού μέσω τυπολογίας. Ο Μελχισεδέκ δεν είναι αυτόνομη σωτηριολογική μορφή, αλλά σκιά και προανάκρουσμα της αιώνιας ιερωσύνης του Χριστού, ο οποίος ως Θεάνθρωπος ενώνει τα διεστώτα: Θεό και άνθρωπο.

 Η Εκκλησία, ακολουθώντας την αποστολική ερμηνεία, αναγνωρίζει στον Μελχισεδέκ  προφητικό τύπο του Ιησού Χριστού, ο οποίος είναι ταυτοχρόνως Βασιλεύς και Αρχιερεύς, όχι κατά τον Λευιτικό νόμο των ιερέων- ανθρώπων, αλλά «κατὰ τὴν θείαν τάξιν Μελέχ- Τσεδέκ  Σαλήμ», Βασιλεύς Δικαιοσύνης και Ειρήνης.

Νὰ ἀκολουθήσουμε τὸ παράδειγμα τῶν ποιμένων

               

                                                                    Φωτό: Pinterest

Ἡ Ἐνανθρώπηση τοῦ Κυρίου θεωρεῖται ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία μας παράδοξο μυστήριο, σύμφωνα μὲ τὸ ὁποῖο «φύσεις καινοτομοῦνται καὶ Θεὸς ἄνθρωπος γίνεται» (Στιχηρὸ Ἰδιόμελο, ΚΣΤ’ Δεκεμβρίου). Ὅμως «οὐ φέρει τὸ μυστήριον ἔρευναν· πίστει γὰρ μόνῃ τοῦτο πάντες δοξάζομεν» (Στιχηρό Ἰδιόμελο τῶν Αἴνων τῆς ἰδίας ἡμέρας). 

Δὲν χρειάζεται νὰ ἐρευνήσουμε τὸ μυστήριο, νὰ προσπαθήσουμε νὰ κατανοήσουμε τὰ ἀκατανόητα· ἀντιθέτως, χρειάζεται νὰ ἐνεργοποιήσουμε ‒καὶ μάλιστα νὰ ἐντατικοποιήσουμε‒ τὴν πίστη μας, ὥστε νὰ δοξάσουμε, νὰ ἀνυμνήσουμε, δηλαδή, τὸ θαυμαστὸ αὐτὸ γεγονός. 

Γι’ αὐτό «πανηγυρίζομεν πνευματικῶς», διότι «ὁ παντέλειος Θεὸς διὰ τοῦ τόκου –διὰ τῆς γεννήσεώς Του- λύει σειρὰς ἁμαρτημάτων» καὶ καταλύει «τὸν τὸ κράτος ἔχοντα τοῦ θανάτου», τὸν μισό-καλο διάβολο, ποὺ συγκρατοῦσε τοὺς ἀνθρώπους στὰ δεσμὰ τῆς δουλείας του. 

Η κόρη του Μελιγαλά με τα χέρια τα χρυσά

                                

                              Φωτογραφίες: κα Βούλα Δημητρακοπούλου στο FB

Στον Μελιγαλά, εκεί όπου ο χρόνος μοιάζει να περπατά πιο αργά και οι μνήμες έχουν ακόμα φωνή, ζει μια γυναίκα που κρατά στα χέρια της την παράδοση σαν αναμμένο καντήλι. Είναι η κόρη του Μελιγαλά, με τα χέρια τα χρυσά· χέρια που δεν γνωρίζουν την αδράνεια, μόνο τη δημιουργία, τη φροντίδα και την προσφορά.

Μητέρα και γιαγιά πια, μα αήττητη στον χρόνο, κουβαλά στην ψυχή της τη δύναμη εκείνων των γυναικών που έμαθαν να στέκονται όρθιες, σιωπηλές και γενναίες. Ό,τι αγγίξει μεταμορφώνεται: η γη καρποφορεί πιο γενναιόδωρα, το αλεύρι γίνεται μνήμη, η ζάχαρη γίνεται αγάπη. Δεν είναι μόνο η τέχνη της· είναι το μεράκι που περνά από τα δάχτυλα στην καρδιά όσων γεύονται τους καρπούς της.

Ημέρες γιορτινές στο τσαγκαράδικο του Βασίλη

                                 

                                  Φωτό: Το Παλιατζίδικο των Αναμνήσεων στο FB

Γνώρισα τον Βασίλη, με καταγωγή από τον Καύκασο, πριν από δέκα χρόνια, όταν τον πρωτοσυνάντησα στο μικρό του τσαγκαράδικο επί της οδού Αγίας Βαρβάρας στο Παλαιό Φάληρο. Εκείνη την ημέρα με είχε κυριεύσει το άγχος· έπρεπε να παραστώ σε μια ομιλία και, την πιο ακατάλληλη στιγμή, άρχισε να ξεκολλά το τακούνι από τη δεξιά μου γόβα.

—Μην αγχώνεσαι, μου είπε χαμογελαστά. Σε δέκα λεπτά θα είναι έτοιμο. Θα προλάβεις.

Εκείνα τα δέκα λεπτά, όσο ο κύριος Βασίλης δούλευε σκυφτός πάνω στο παπούτσι, ήταν αρκετά για να ανοίξει τα τετράδια της ψυχής του και να μου διηγηθεί την ιστορία του.

Κάποια Χριστούγεννα, πριν από είκοσι χρόνια, έφτασε στην Ελλάδα αδέκαρος. Στην αρχή στριμώχτηκε σε κάθε λογής δουλειές για να σταθεί στα πόδια του. Όμως κρατούσε έναν μεγάλο θησαυρό στα χέρια του: την τέχνη της υποδηματοποιίας. Δεν ήξερε μόνο να επισκευάζει άριστα παπούτσια κάθε είδους· ήξερε και να κατασκευάζει υπέροχα δερμάτινα, δικά του δημιουργήματα.

Ως Πρόσωπο μέσα στην αιώνια αγκαλιά του Θεού

 

                                                           Φωτό: Pinterest

 

Εισαγωγή

 Ποια είναι η σχέση του ανθρώπου με το απόλυτο, με το θείο, με το σύνολο της ύπαρξης; Η ανθρώπινη εμπειρία, τόσο σε φιλοσοφικό όσο  σε ψυχολογικό και θεολογικό επίπεδο, κινείται διαρκώς ανάμεσα στην αίσθηση της ατομικότητας και στην επιθυμία της ενότητας, στην επιθυμία της ενότητας και στην εμπειρία της διάκρισης.Το «Όλο» φαντάζει ως καταγωγή και προορισμός, ενώ το «ένα» ως η βαθύτερη νοητή αρχή. Ωστόσο, η σύγχυση αυτών των εννοιών οδηγεί είτε σε απρόσωπο μονισμό είτε σε διαλυτικό πανθεϊσμό.

Η πατερική θεολογία, σε διάλογο τόσο με την ελληνική φιλοσοφία όσο και με την υπαρξιακή εμπειρία του ανθρώπου, προτείνει μια προσωποκεντρική ενότητα: όχι ενότητα ουσίας, αλλά ενότητα σχέσης.

Η Ενανθρώπησις του Κοσμοσωτήρος Ιησού Χριστού

                              

Εισαγωγή

Η ενανθρώπηση του Υιού και Λόγου του Θεού βρίσκεται στον πυρήνα της χριστιανικής πίστεως και αποτελεί το θεμέλιο ολόκληρης της  θείας οικονομίας. Πρόκειται για το κορυφαίο γεγονός της ιστορίας, κατά το οποίο ο Θεός, χωρίς να εγκαταλείψει τη θεότητά Του, προσλαμβάνει την ανθρώπινη φύση για να ανακαινίσει και να σώσει τον πεπτωκότα άνθρωπο. 

Η Ορθόδοξη Παράδοση τονίζει ότι η ενανθρώπηση δεν ήταν μια απλή επίσκεψη του Θεού στον κόσμο, αλλά η πραγματική και ουσιαστική ένωση Θεού και ανθρώπου στο ένα πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Η ενσάρκωση του Λόγου αποτελεί, κατά τους Πατέρες, την αρχή της θεώσεως του ανθρώπου, καθώς προσφέρει στον άνθρωπο τη δυνατότητα να εισέλθει στη ζωή της Αγίας Τριάδος.

Η παρούσα μελέτη επιδιώκει να διερευνήσει το μυστήριο αυτό από βιβλική και πατερική σκοπιά. Η βιβλική θεμελίωση αποκαλύπτει την προαιώνια βουλή του Θεού, οι Πατέρες ερμηνεύουν το περιεχόμενο και τη σημασία της θείας συγκαταβάσεως, και οι θεολογικές επιπτώσεις της ενανθρωπήσεως οδηγούν στη βαθύτερη κατανόηση του ανθρωπίνου προορισμού. Η ενανθρώπηση δεν είναι μόνο ιστορικό γεγονός, αλλά συνεχής πραγματικότητα που βιώνεται στη ζωή της Εκκλησίας.  

Χρόνια Πολλά Αστέρια μας!

                                       

                                                 Φωτό: κα Μαίρη Μαρινοπούλου στο FB

 Η γιορτή των γενεθλίων δύο μικρών παιδιών στη Βαλύρα, της οικογένειας Μαρινόπουλου  στη δεδομένη περίπτωση, δεν είναι απλώς μια οικογενειακή στιγμή χαράς· είναι μια αφορμή ελπίδας, συγκίνησης και προβληματισμού για όλους μας. Σε μια εποχή που τα χωριά μας δοκιμάζονται από τη μείωση του πληθυσμού και την υπογεννητικότητα, η παρουσία παιδικών φωνών, γέλιων και ονείρων αποτελεί πραγματική ευλογία και πολύτιμο δώρο ζωής.

Οι γονείς των παιδιών, με αγάπη, θυσίες και αίσθημα ευθύνης, επέλεξαν να μεγαλώσουν τα παιδιά τους στον τόπο μας, κρατώντας ζωντανό το χωριό και το μέλλον του. Ο δικός τους λόγος είναι λόγος αγάπης, πίστης και ελπίδας: «Τα παιδιά μας είναι το φως μας, ο λόγος που αγωνιζόμαστε καθημερινά, η δύναμή μας να συνεχίζουμε. Υποσχόμαστε να είμαστε πάντα δίπλα τους, να τα στηρίζουμε, να τα προστατεύουμε και να τους μαθαίνουμε να αγαπούν τον άνθρωπο και τον τόπο τους». Λόγια απλά, μα γεμάτα ουσία, που αντικατοπτρίζουν το μεγαλείο της γονεϊκής αγάπης.

Καταβασίες Πεζοῦ Κανόνος Χριστουγέννων

                                  

                                                            Φωτό: Pinterest

Εἰσαγωγή 

Χριστούγεννα. Ἑορτὴ παγκοσμίου χαρᾶς καὶ εὐφροσύνης. Ποιός δὲν θὰ ἤθελε νὰ συμμετάσχη στὴν χαρὰ αὐτὴν τῆς Γεννήσεως τοῦ Σωτῆρος καὶ Λυτρωτῆ μας, ποὺ τὸν προσδοκοῦσαν πάντα τὰ ἔθνη γιὰ τὴν λύτρωση καὶ τὴν σωτηρία τους; 

Γιὰ νὰ μπορέσουμε, ὅμως, νὰ συμμετάσχουμε, ὅπως πρέπει, στὸ «ξένο» αὐτὸ καὶ «παράδοξο» μυστήριο τῆς ἑορτῆς, χρειάζεται νὰ μυηθοῦμε στὸ πνεῦμα της καὶ στὰ μηνύματά της, τὰ ὁποῖα, ὅμως, δὲν εἴμαστε σὲ θέση νὰ τὰ κατανοήσουμε, καὶ ἐπειδὴ εἴμαστε ἀμύητοι περὶ τὰ πνευματικὰ ἀλλὰ καὶ ἐπειδὴ ἔχουμε ἀπομακρυνθῆ ἀπὸ τοὺς γλωσσικούς μας θησαυροὺς καὶ χρειάζεται νὰ τοὺς ἐπαναπροσεγγίσουμε. 

Ἕνα τέτοιο θαυμάσιο ποίημα, ποὺ ἀξίζει νὰ προσεγγίσουμε, εἶναι ὁ πεζὸς Κανόνας τῶν Χριστουγέννων.

Ευχές προς τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Μονεμβασίας και Σπάρτης, κ.κ. Ευστάθιο

          

Σεβασμιώτατε Ποιμενάρχα και Πατέρα μας,

Μητροπολίτα Μονεμβασίας και Σπάρτης

κύριε Ευστάθιε,

Με αισθήματα βαθύτατου σεβασμού,   αγάπης και ειλικρινούς ευγνωμοσύνης, επιτρέψατέ μας, κατά τις άγιες και κατανυκτικές ημέρες της κατά σάρκα Γεννήσεως του Κυρίου και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού, καθώς και με την ευκαιρία της εισόδου στο Νέο Έτος, να απευθύνουμε προς Υμάς εγκάρδιες και θερμές ευχές, προερχόμενες από την καρδιά και την ψυχή μας.

Τα Χριστούγεννα, εορτή ταπεινώσεως, αγάπης και ελπίδος, φωτίζουν κάθε χρόνο τον κόσμο με το άκτιστο φως της Θείας Οικονομίας. Η Γέννηση του Θεανθρώπου αποτελεί ακατάλυτο θεμέλιο πίστεως και πηγή πνευματικής αναγέννησης για όλη την ανθρωπότητα. Μέσα σε αυτήν τη θεία χαρά και την ευλογημένη προσμονή του νέου έτους, στρέφουμε τον νου και την καρδιά μας προς τον άξιο Ποιμενάρχη μας, ο οποίος με λόγο πατρικό, έργο ακούραστο και πίστη ακλόνητη, καθοδηγεί το ποίμνιό του με σύνεση, ταπείνωση και πνευματική διάκριση.

Η Θεοτόκος στους Ύμνους τῶν Χριστουγέννων

                           

                                                           Φωτό: Pinterest

 Εισαγωγή

Η εορτή των Χριστουγέννων αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της Θείας Οικονομίας, διότι εν αυτή αποκαλύπτεται το «μέγα μυστήριον τῆς εὐσεβείας» (Α΄ Τιμ. 3,16): "ὁ ἄσαρκος, ἀχώρητος και ἄχρονος Λόγος τοῦ Θεοῦ" προσλαμβάνει την ανθρώπινη φύση και εισέρχεται στον ιστορικό χρόνο, χωρίς να παύει να είναι Θεός. Το γεγονός αυτό δεν νοείται αποκομμένο από το πρόσωπο της Θεοτόκου, διότι η σάρκωση πραγματοποιείται «ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου».

Η υμνολογία των Χριστουγέννων – ιδίως οι Κανόνες, τα Στιχηρά και τα Θεοτοκία – δεν αντιμετωπίζουν τη Θεοτόκο απλώς ως ιστορική μητέρα του  Θεού, αλλά ως θεολογικό τόπο: τον ζωντανό χώρο όπου συντελείται το μυστήριο της σαρκώσεως. Οι πολυάριθμοι υμνολογικοί χαρακτηρισμοί της (σκηνή, πύλη, κιβωτός, θρόνος, πόλις, άμπελος, στάμνα, λυχνία, παλάτιον) δεν αποτελούν ποιητικά στολίδια, αλλά συμπυκνωμένες δογματικές διατυπώσεις, ριζωμένες στην Αγία Γραφή και την πατερική παράδοση.

Σκοπός του παρόντος δοκιμίου είναι να αναδείξει τη Θεοτόκο ως "ὄργανον τῆς σαρκώσεως", όπως αυτή προβάλλεται στους ύμνους των Χριστουγέννων, με αγιογραφική, πατερική και υμνολογική τεκμηρίωση, και με ερμηνευτικά παραδείγματα ώστε ο λόγος της Εκκλησίας να καθίσταται προσιτός στον σύγχρονο αναγνώστη.

Η μάνα με τη μαύρη μαντίλα

              

Φωτογραφίες: Pinterest

Στη Βαλύρα   Μεσσηνίας, εκεί που το χώμα είναι βαρύ κι ευλογημένο και οι ελιές στέκουν σαν γέροντες που ξέρουν πολλά και μιλούν λίγο, υπήρχε ένα σπίτι χαμηλό, ασβεστωμένο, με κεραμίδια σκουρόχρωμα από τον καιρό. Το κατώφλι του ήταν φαγωμένο από πατήματα ανθρώπινα, από γέλια παιδιών και από αναστεναγμούς σιωπηλούς. Εκεί ζούσε η μάνα με τη μαύρη μαντίλα, το τιμημένο τσεμπέρι της.

Τη μαύρη μαντίλα δεν την έβγαζε ποτέ. Δεν ήταν μόνο πένθος· ήταν το σημάδι της ζωής της. Της ζωής που γνώρισε κόπο, απουσίες, σταυρούς, μα δεν παραπονέθηκε. Το πρόσωπό της αυλακωμένο, μα ήσυχο. Τα μάτια της βαθιά, σαν πηγάδι που κράταγε μέσα του ουρανό και γη.

Τις μέρες πριν τα Χριστούγεννα, το σπίτι ζωντάνευε αλλιώτικα.

Η Εορτή της Μνήμης της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Ευγενίας

                         

                                              Φωτό: Ορθόδοξος Συναξαριστής

Η Αγία Ευγενία υπήρξε μία από τις λαμπρότερες μορφές των πρώτων χριστιανικών αιώνων, στολίζοντας το αγιολόγιο της Εκκλησίας με την παρθενία, την ανδρεία, την ταπείνωση και το μαρτύριό της. Έζησε κατά τον 3ο μ.Χ. αιώνα, στα χρόνια των σκληρών διωγμών κατά των χριστιανών, και τιμάται από την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 24 Δεκεμβρίου.

Δημήτρη και Αγγελική να σας ζήσει το νεογέννητο!

                        

                                Φωτό: Δημήτρης και Αγγελική Μπουρίκα στο FB

Ανταπόκριση: Χρήστος Παν. Παπαγεωργίου

Η οικογένεια του αγαπητού συμπατριώτη μας Δημήτρη Ι. Μπουρίκα και της Αγγελικής Ι. Φωτεινού απέκτησε το τέταρτο μέλος της, ολοκληρώνοντας ακόμη περισσότερο την ευτυχία της.

Ο «πελαργός» επισκέφθηκε   τη Μαιευτική Κλινική του Γενικού Νοσοκομείου Καλαμάτας και τους χάρισε ένα χαριτωμένο αγοράκι.

Στη Βαλύρα, η υπογεννητικότητα αποτελεί ένα από τα ζητήματα που απασχολούν την τοπική κοινωνία, αντικατοπτρίζοντας βέβαια και τη γενικότερη εικόνα σε πανελλαδικό επίπεδο. Παρ’ όλα αυτά, κάθε νέα γέννηση γεμίζει την κοινότητά μας με χαρά και αισιοδοξία.

Τάκης Ατζαμιδάκης: Χρόνια Πολλά μετά κλάδου ελαίας!

                  

Φωτογραφίες: κ. Τάκης Ατζαμιδάκης

Ο αγαπητός και δημοφιλής ζωγράφος, κύριος Τάκης Ατζαμιδάκης, που τιμά τη Βαλύρα   με τον λόγο και τα έργα του, με κλάδους ελαίας της μακαρίας Μεσσηνιακής γης, έρχεται σήμερα να ευχηθεί Χρόνια Πολλά στους φίλους του σε όλη στη Μεσσηνία και ιδιαίτερα στη Βαλύρα, που περνά τα Καλοκαίρια του. Η αποθέωση της ελιάς είναι ένα σύντομο αλλά περιεκτικό  δοκίμιο, που ανάρτησε ο Καλλιτέχνης στη σελίδα "Βαλύρα" στο FB:

Η Κένωση του Χριστού ως Θεμέλιο της Πνευματικής Ζωής

                       

                                                           Φωτό: Pinterest

 Εισαγωγή

 Το εδάφιο της προς Φιλιππησίους επιστολής (Φιλ. 2:6–11) αποτελεί συνοπτική αποκάλυψη του τρόπου υπάρξεως του Θεού μέσα στην ιστορία. Η φράση «ἑαυτὸν ἐκένωσεν μορφὴν δούλου λαβών» (Φιλ. 2:7) δεν αναφέρεται απλώς σε ένα γεγονός του παρελθόντος, αλλά φανερώνει τον τρόπο με τον οποίο ο Θεός σώζει τον άνθρωπο. Οι Πατέρες της Εκκλησίας ερμήνευσαν την κένωση όχι ως απώλεια της θεότητος, αλλά ως ελεύθερη συγκατάβαση, η οποία συνδέεται άρρηκτα με την ένωση των δύο φύσεων και με την πνευματική ζωή του πιστού.

Παραμονὴ Χριστουγέννων στὴν πετρόκτιστη Βαλύρα του 1920

 

                                   

Κρύο βαρὺ εἶχε πιάσει παραμονὴ Χριστουγέννων στὴ Βαλύρα. Ἀπὸ τὸν Ταΰγετο κατέβαινε ἀγέρας κοφτερὸς καὶ ἔμπαινε στὰ κόκαλα, μὰ δὲν ήτανε κακία· ἦτανε ἀπὸ κείνα τὰ κρύα τὰ καθαρὰ, ποὺ ξυπνᾶνε τὸν ἄνθρωπο καὶ τὸν μαζεύουν μέσα του. Τὰ σπίτια χαμηλά, πέτρινα και κάποια πλινθόχτιστα, σφίγγονταν γύρω ἀπὸ τὰ τζάκια τους, καὶ ἡ Βαλύρα ὅλη ἔμοιαζε σὰν νοικοκυρὰ ποὺ ἑτοιμάζεται γιὰ μεγάλη γιορτή.

Ἡ Μαυροζούμενα κυλοῦσε σιωπηλή. Τὰ νερά της εἶχαν χαμηλώσει, λὲς καὶ προσευχόταν κι αὐτὴ γιὰ τὸ κοσμοϊστορικὸ γεγονὸς ποὺ πλησίαζε. Οἱ παλιοὶ λέγανε πὼς τέτοιες νύχτες τὰ ποτάμια σέβονται καὶ σωπαίνουν, γιατὶ ὅλη ἡ κτίση γονατίζει μπροστὰ στὴ Γέννηση.

Ευχές Αγάπης, Ελπίδας και Φωτός από τους Έλληνες του Εξωτερικού

                           

                                            Φωτογραφίες: Mrs Betsy Fidas McDonnell

Τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά αποτελούν πάντα μια ξεχωριστή περίοδο για όλους τους Έλληνες, όπου κι αν βρίσκονται στη γη. Είναι οι μέρες που η σκέψη ταξιδεύει αυθόρμητα στην πατρίδα, στα χωριά και στις πόλεις, στα σπίτια των γονιών και των παππούδων, στα παιδικά χρόνια και στις αναμνήσεις που ζεσταίνουν την καρδιά. Για τους Έλληνες του εξωτερικού, οι γιορτές έχουν έναν ιδιαίτερο, ίσως πιο βαθύ συμβολισμό: είναι ο δεσμός που κρατά άσβεστη τη σχέση με τις ρίζες, τη γλώσσα, τα ήθη και τα έθιμα.

Από το μακρινό αλλά πάντα φιλόξενο Rhode Island των Ηνωμένων Πολιτειών, οι ευχές για Ευτυχισμένα Χριστούγεννα και Καλή Πρωτοχρονιά ταξιδεύουν φέτος γεμάτες αγάπη, συγκίνηση και αισιοδοξία. Εκεί, ανάμεσα στα χριστουγεννιάτικα φώτα, στα στολισμένα σπίτια και στις οικογενειακές συγκεντρώσεις, μια μικρή παρουσία γεμίζει τις καρδιές με χαρά και ελπίδα: η τετράχρονη εγγονή του κυρίου Γιώργου Παρασκευά Φειδά, η χαριτωμένη Ελένη Mc Donnell.

Η Αγία Μεγαλομάρτυς Αναστασία η Φαρμακολύτρια

                         

                                                                      Φωτό: Aperges

Η Αγία Μεγαλομάρτυς Αναστασία η Φαρμακολύτρια συγκαταλέγεται μεταξύ των ενδοξοτέρων μαρτύρων της πρώτης Εκκλησίας και τιμάται από την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 22 Δεκεμβρίου. Ο βίος και το μαρτύριό της διασώζονται στη συναξαριακή και υμνογραφική παράδοση της Εκκλησίας, όπως καταγράφονται στο Συναξάριον Κωνσταντινουπόλεως, στον Μέγα Συναξαριστή του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου και στο Μηναίον Δεκεμβρίου (βλ. Αποστολική Διακονία).

Τον έλεγαν Πλούτο, μα όσοι τον γνώριζαν τον φώναζαν αλλιώς....

                                

                                                                       Φωτό: Pinterest

Τον έλεγαν Πλούτο, μα όσοι τον γνώριζαν τον φώναζαν αλλιώς: Μαμωνά. Δεν είχε φωνή, κι όμως μιλούσε ασταμάτητα. Δεν είχε καρδιά, κι όμως αγκάλιαζε σφιχτά. Το σώμα του ήταν φτιαγμένο από χαρτονομίσματα, ραμμένα το ένα πάνω στο άλλο σαν πανοπλία. Σε κάθε φύλλο, το ίδιο πρόσωπο, το ίδιο βλέμμα: ουδέτερο, άχρονο, αδιάφορο. Ένα βλέμμα που δεν αγαπούσε—μόνο ζύγιζε.

Η Άννα τον αγκάλιασε πρώτη. Ήταν δεκαεννιά και κουρασμένη πριν την ώρα της. Είχε μάθει νωρίς πως η αγάπη δεν πληρώνει το ενοίκιο.  Δεν το έκανε από απληστία, αλλά από φόβο. Είχε μεγαλώσει βλέποντας τη μητέρα της να μετράει κέρματα και απογοητεύσεις. «Δεν θέλω να ζήσω έτσι», έλεγε.

 Όταν ο Μαμωνάς της άπλωσε τα χέρια του, τα μπέρδεψε με σωτηρία.Έκλεισε τα μάτια και ακούμπησε το πρόσωπό της στο άκαμπτο στήθος του. Ήταν κρύος, αλλά σταθερός. Δεν θα έφευγε. Δεν θα ζητούσε. Δεν θα την εγκατέλειπε—εκτός αν τον εγκατέλειπε εκείνη.

Στην αρχή όλα έμοιαζαν εύκολα. Τα παπούτσια δεν πονούσαν πια, οι λογαριασμοί  πληρώνονταν μόνοι τους, οι αποφάσεις έπαιρναν λιγότερο χρόνο. Όμως κάθε βράδυ, όταν έμενε μόνη, ένιωθε το βάρος του Πλούτου να αυξάνεται. Όχι στις τσέπες—στα πλευρά της. Εκεί όπου άλλοτε χωρούσαν ερωτήσεις.

Η ζωή της μπήκε οικονομικά σε τάξη. Δούλευε πολύ, κέρδιζε περισσότερα, συναναστρεφόταν ανθρώπους που μιλούσαν τη γλώσσα της επιτυχίας. Όμως σιγά-σιγά, άρχισε να αλλάζει το μέσα της. Δεν είχε χρόνο για σιωπή. Δεν είχε χώρο για προσευχή. Όταν κάποτε στάθηκε μπροστά σε ένα εικονοστάσι, ένιωσε αμηχανία—σαν να επισκεπτόταν ένα παλιό σπίτι που δεν της ανήκε πια.

Οι επιλογές της είχαν γραφτεί στο σώμα της με άνεση, μα στην ψυχή της με απίστευτο βάρος.

Αγροτικές κινητοποιήσεις στη Μεσσηνία: Αγώνας επιβίωσης για αγρότες, κτηνοτρόφους και μελισσοκόμους

    

                                         Φωτό: ΕPT news

 

Εισαγωγή

Οι αγροτικές κινητοποιήσεις στη Μεσσηνία συνεχίζονται με ένταση τον Δεκέμβριο του 2025, αποτυπώνοντας τη βαθιά κρίση που βιώνει ο πρωτογενής τομέας. Αγρότες, κτηνοτρόφοι και μελισσοκόμοι βρίσκονται αντιμέτωποι με αυξημένο κόστος παραγωγής, χαμηλές τιμές προϊόντων, καθυστερήσεις στις πληρωμές και σοβαρές απώλειες από ασθένειες και ακραία καιρικά φαινόμενα.

Ιδιαίτερα φέτος, οι ελαιοπαραγωγοί της Μεσσηνίας υπέστησαν σημαντικές απώλειες από τα ακραία καιρικά φαινόμενα, λόγω του δάκου και του γλοιοσπορίου, ενώ οι κτηνοτρόφοι θρηνούν την απώλεια μεγάλου αριθμού ζώων από την ελονοσία και τον υψηλό πυρετό των προβάτων, γεγονότα που επιδείνωσαν ακόμη περισσότερο την οικονομική τους κατάσταση.

Το "πουλάκι" επάνω στο κεφάλι της μητέρας και της κόρης

                          

                                                             Φωτογραφίες: Pinterest

 

Η Αννούλα, σήμερα εβδομήντα χρονών, θυμόταν αμυδρά τον εαυτό της στα τρία της χρόνια — περισσότερο ως αίσθηση παρά ως εικόνα. Από τότε όμως είχε μείνει χαραγμένη μέσα της μια παράξενη αντίδραση, ακατανόητη για τους γονείς της και ανείπωτη για την ίδια.

Κάθε φορά που κάποιο χέρι πλησίαζε το κεφάλι της για χάδι, λούσιμο ή χτένισμα, το μικρό κορμί της τιναζόταν σαν τρομαγμένο πουλί. Έκλαιγε σπαρακτικά, αντιστεκόταν με όση δύναμη μπορούσε, και μέσα στα δάκρυα ψιθύριζε μόνο δυο λέξεις, επίμονα, σχεδόν ικετευτικά:
— Μη… μη… θα πετάξει το μαντηλάκι μου…

Μα μαντήλι δεν φορούσε. Και τα μαντήλια, όπως ήξεραν όλοι, δεν πετούσαν. Έτσι οι μεγάλοι χαμογελούσαν συγκαταβατικά. Υπέθεταν πως ήταν ευαίσθητο παιδί, πως την πονούσε το κεφάλι της, πως οι παλιές, σκληρές χτένες της εποχής τής προκαλούσαν πόνο. Κανείς δεν στάθηκε στη λέξη «πετάξει».

Τα χρόνια πέρασαν. Η Αννούλα μεγάλωσε και μαζί της μεγάλωσε κι εκείνη η ερμηνεία: «Έχω ευαίσθητο κεφάλι». Έτσι το πίστεψε κι η ίδια. Διάλεγε αγνά σαπούνια, απέφευγε τα συχνά κουρέματα, δεν πείραζε τα μαλλιά της με βαφές. Ώσπου γνώρισε τον Νίκο.

Ο έρωτας, όπως συμβαίνει συχνά, σκέπασε τις λεπτές εσωτερικές φωνές. Για χάρη του πήγαινε στο κομμωτήριο, άλλαζε χτενίσματα, δεχόταν πρόθυμα ό,τι παλιότερα την αναστάτωνε. Πολλοί κομμωτές πέρασαν από το κεφάλι της, χωρίς ερωτήσεις. Ήρθαν παιδιά: ο Διονύσης και η μικρή Ρηνούλα.

Και τότε, σαν να άνοιξε ένας παλιός κύκλος.

Το έθιμο του χριστόψωμου και ο συμβολισμός του

 

         

                                       Φωτό: Κουταλίτσα στο FB

 Το χριστόψωμο αποτελεί ένα από τα πιο βαθιά ριζωμένα και συμβολικά έθιμα της ελληνικής χριστουγεννιάτικης παράδοσης. Ζυμώνεται με ευλάβεια τις ημέρες πριν από τα Χριστούγεννα και προορίζεται αποκλειστικά για το γιορτινό τραπέζι της Γέννησης του Χριστού. Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, η παρασκευή του συνοδεύεται από προσευχές και ευχές για υγεία, ευφορία, καλοτυχία και προστασία του σπιτιού.

Το σχήμα του είναι συνήθως στρογγυλό, συμβολίζοντας την αιωνιότητα και την ενότητα της οικογένειας, ενώ στην επιφάνειά του δεσπόζει ο σταυρός, σύμβολο της πίστης και της ευλογίας. Τα διακοσμητικά σχέδια από ζυμάρι, όπως πλεξούδες, σαλιγκάρια ή καρύδια με το κέλυφος, δεν έχουν μόνο αισθητικό ρόλο· παραπέμπουν στη γονιμότητα της γης, στη σοφία, αλλά και στην αφθονία που ευχόμαστε για τον νέο χρόνο. Το χριστόψωμο δεν κόβεται τυχαία: ο νοικοκύρης το σταυρώνει και το μοιράζει, τιμώντας πρώτα τον Χριστό και έπειτα τα μέλη της οικογένειας.

Ενότητα Ε : Η Εκκλησία και τα Μυστήρια ως διαρκές «στῶ» της Θείας Χάριτος μέσα στην ιστορία

                

                                                               Φωτό: Pinterest 

 Εισαγωγή

Σε αυτήν την τελευταία ενότητα αναδεικνύονται η Εκκλησία και τα Μυστήρια ως διαρκές «στῶ» της Θείας Χάριτος.  Η Εκκλησία ενσαρκώνει τη σταθερότητα του Χριστού στον χρόνο, επιτρέπει την ενέργεια  του Αγίου Πνεύματος και καθιστά την ανθρώπινη ύπαρξη δεκτική σωτηρίας. Ακολουθεί κι ένα ερωτηματολόγιο Πνευματικής Ζωής. 

5.1 Η Εκκλησία ως το Σώμα του Χριστού μέσα στον χρόνο

Η Εκκλησία δεν είναι απλώς θεσμός ή κοινότητα πιστών, αλλά το ζωντανό Σώμα του Χριστού μέσα στην ιστορία. Ο Απόστολος Παύλος διακηρύσσει ότι « ο Χριστός ἐστιν ἡ κεφαλὴ τοῦ σώματος, τῆς ἐκκλησίας» (Κολ. 1,18), φανερώνοντας ότι η Εκκλησία αντλεί τη σταθερότητά της όχι από ανθρώπινες δομές, αλλά από τη ζωντανή παρουσία του Χριστού.

Η Εκκλησία αποτελεί τον τόπο όπου το «σημείο στήριξης» της Ενσάρκωσης, του Σταυρού και της Αναστάσεως παρατείνεται μέσα στον χρόνο. Εδώ, η θεία Χάρη δεν ενεργεί περιστασιακά, αλλά μόνιμα και σωτηριολογικά.

Ο μικρός Άγιος Βασίλης

                             

Φωτό: Pinterest 

Ο τετράχρονος Γιωργάκης ξύπνησε  το   πρωί- όταν άρχισαν οι διακοπές των Χριστουγέννων- με ένα περίεργο συναίσθημα μέσα στο στομάχι του. Δεν ήταν χαρά, ούτε λύπη, ήταν κάτι ανάμεσα σε ανησυχία και προσμονή. Η μητέρα του, με το συνηθισμένο χαμόγελο που προσπαθούσε να κρύψει τη δική της κούραση, του είπε: «Γιωργάκη μου, σήμερα θα πάμε να δεις τα παιχνίδια  για να πούμε στον Άγιο Βασίλη τι ακριβώς σου αρέσει.» Ο μικρός ανασήκωσε τους ώμους του και κοίταξε τα παπούτσια του. Δεν ήθελε να πάει. Κάθε φορά που ακουγόταν η λέξη «παιχνίδι», πονούσε η καρδιά του.  

Ο παππούς Βασίλης , ο πατέρας της μητέρας του, του έλειπε πολύ. Τον  χαιρόταν μόνο τα καλοκαίρια, όταν ταξίδευαν στην Κρήτη και περνούσαν μέρες γεμάτες ήλιο, γέλια και ατέλειωτες ιστορίες.Ο ίδιος αδυνατούσε λόγω υγείας να ταξιδέψει στην Καλαμάτα στις γιορτές, παράλληλα δεν ήθελε να εγκαταλείψει τον επίγειο του Παράδεισο στο Ρέθυμνο. Ο άλλος παππούς, που ο Γιωργάκης δεν τον γνώρισε ποτέ, ήταν  αχνή πληροφορία στη μνήμη του. Ο παππούς Βασίλης ήταν ο κόσμος του, η ζεστασιά  και η ασφάλειά του.

Ο εσωτερικός άνθρωπος ως σταθερό σημείο έλξεως της Θείας Χάριτος: Ερωτηματολόγιο Αυτογνωσίας

                             

                                                             Φωτό: Pinterest

Το παρόν ερωτηματολόγιο έχει σχεδιαστεί με στόχο να λειτουργήσει ως εργαλείο πνευματικής διάκρισης και αυτογνωσίας, μέσα στο πλαίσιο της Ορθόδοξης θεολογίας και πνευματικής ζωής. Βασίζεται στη θεμελιώδη παραδοχή ότι η Χάρη του Τριαδικού Θεού ενεργεί στην ψυχή του ανθρώπου όπου υπάρχει εσωτερικό σταθερό σημείο στήριξης, το οποίο  αποτελείται από πίστη, ταπείνωση, μετάνοια, προσευχή, αγάπη και ένταξη στην Εκκλησιαστική ζωή. Το ερωτηματολόγιο επιδιώκει να βοηθήσει τον αναγνώστη να εντοπίσει αυτό το σημείο σταθερότητας, αλλά και τις περιοχές στις οποίες η πνευματική ζωή του χρειάζεται ενίσχυση και βαθύτερη σύνδεση με την Χάρη του Θεού.

Σκοπός του ερωτηματολογίου

1. Αυτογνωσία και διάκριση:
   Μέσα από τις ερωτήσεις, ο  αναγνώστης έχει την ευκαιρία να αντικρίσει ειλικρινά την πνευματική του κατάσταση, να διακρίνει τις δυνάμεις και τις αδυναμίες του, αλλά και να αναγνωρίσει πού και πώς η Χάρη του Θεού μπορεί να ενεργήσει πιο καρποφόρα.

Ενότητα Δ: Η Ανάσταση του Χριστού ως η τελική σταθεροποίηση της ανθρώπινης φύσεως

                                       

                                                                     Φωτό: Pinterest

 Εισαγωγή

Η Ανάσταση παρουσιάζεται ως η τελική σταθεροποίηση της ανθρώπινης φύσεως, όπου νικιέται ο θάνατος και η φθορά. Το κεφάλαιο διερευνά πώς η Ανάσταση θεμελιώνει τη ζωή αιώνια, επαναφέρει την ψυχοσωματική ενότητα και προετοιμάζει τον άνθρωπο για την ενέργεια της Θείας Χάριτος.

 4.1 Η Ανάσταση ως υπέρβαση κάθε αστάθειας

Η Ανάσταση του Χριστού αποτελεί το αποκορύφωμα της θείας οικονομίας και το τελικό σημείο στήριξης της ανθρώπινης φύσεως μέσα στην ιστορία. Ο Απόστολος Παύλος διακηρύσσει ότι «εἰ Χριστὸς οὐκ ἐγήγερται, ματαία ἡ πίστις ἡμῶν» (Α΄ Κορ. 15,17), επισημαίνοντας ότι χωρίς την Ανάσταση δεν υπάρχει ούτε σωτηρία ούτε σταθερότητα της ύπαρξης.

Ενότητα Γ: Ο Σταυρός του Χριστού ως το Υπέρτατο Σημείο Στήριξης για την Ενέργεια της Θείας Χάριτος

                               

                                                                        Φωτό: Pinterest

  Η Ενότητα Γ εισάγει τον Σταυρό ως το κεντρικό σημείο υπακοής και αγάπης, όπου η κάθετη σχέση με τον Πατέρα και η οριζόντια κοινωνία με τους ανθρώπους συγκλίνουν. Αναδεικνύεται η σωτηριολογική του διάσταση, η θεραπευτική δύναμη για τον κόσμο και η αποκατάσταση της σταθερότητας που καταλύθηκε με την πτώση.

3.1 Ο Σταυρός ως αποκάλυψη της τελείας υπακοής προς τον Πατέρα

Ο Σταυρός του Χριστού δεν αποτελεί απλώς το όργανο του πάθους, αλλά το απόλυτο σημείο σταθερότητας μέσα στην ιστορία της σωτηρίας. Εάν η Ενσάρκωση προσφέρει το οντολογικό έρεισμα της σωτηρίας, ο Σταυρός αποκαλύπτει την τέλεια στάση του Υιού απέναντι στον Πατέρα. Η κάθετη διάσταση του Σταυρού εκφράζει τη σχέση υπακοής, αγάπης και ελεύθερης προσφοράς του Χριστού προς τον Πατέρα.

Ο Χριστός, «γενόμενος υπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δε σταυρού» (Φιλιπ. 2,8), αποκαθιστά την υπακοή εκεί όπου ο Αδάμ απέτυχε. Όπως τονίζει ο άγιος Αθανάσιος ο Μέγας, η υπακοή του Χριστού δεν είναι εξωτερική συμμόρφωση, αλλά εσωτερική ταύτιση θελήσεως, που επαναφέρει την ανθρώπινη φύση στη φυσική της αναφορά προς τον Θεό.

Όταν το Άγιο Δισκοπότητρο περνούσε από τα σοκάκια και την πλατεία της Βαλύρας

                                  

                                                             Φωτό: Pinterest

Υπήρξαν Χριστούγεννα στη Βαλύρα που δεν μετριούνταν με δώρα και τραπέζια, αλλά με σιωπές, ευχές και σκυμμένα κεφάλια. Στη Βαλύρα των περασμένων δεκαετιών, η πίστη ένωνε τους ανθρώπους σε μια κοινή μνήμη με σεβασμό. Αυτές τις εικόνες, βαθιά χαραγμένες στην ψυχή, ανακαλεί σήμερα ο κ. Γιώργος Παρασκευά Φειδάς, μεταφέροντάς μας σε έναν κόσμο απλότητας, ευλάβειας και συλλογικής κατάνυξης.

Ο γηραιός αλλά δραστήριος Βαλυραίος,  κάτοικος Rhode Island (ΗΠΑ), ζώντας με την οικογένειά του, αφήνει συχνά τη σκέψη του να γυρίζει πίσω, σε εκείνα τα παλιά Χριστούγεννα του χωριού, τότε που ο χρόνος κυλούσε αλλιώς και το επίκεντρο των ημερών δεν ήταν η κατανάλωση, αλλά η πίστη, η προσμονή και η σιωπηλή κατάνυξη.

Οι ρίζες της Βαλύρας: Ένα δοκίμιο αφιερωμένο στους ανθρώπους της γης

                           

                                                 Φωτό:  Stasinos Bovis FB

«Χωρίς ρίζες, το δέντρο δεν στέκει». Η φράση αυτή αποτυπώνει με απλό αλλά ουσιαστικό τρόπο την πραγματικότητα της ελληνικής υπαίθρου. Στη Βαλύρα Μεσσηνίας, οι ρίζες αυτές είναι οι άνθρωποι του πρωτογενούς τομέα: οι αγρότες ελαιοπαραγωγοί, οι κτηνοτρόφοι και οι μελισσοκόμοι. Άνθρωποι που με τον καθημερινό τους μόχθο στηρίζουν όχι μόνο την τοπική οικονομία, αλλά και την ίδια τη ζωή του χωριού.

Η ελιά κατέχει ξεχωριστή θέση στον τόπο μας. Είναι σύμβολο ειρήνης, αντοχής και συνέχειας, όπως ακριβώς και οι ελαιοπαραγωγοί της Βαλύρας. Με υπομονή και σεβασμό στη φύση, καλλιεργούν τη γη που κληρονόμησαν από τους προγόνους τους, προσφέροντας ένα προϊόν ποιοτικό, αναγνωρισμένο και άρρηκτα δεμένο με τη μεσσηνιακή ταυτότητα. Το ελαιόλαδο δεν είναι απλώς προϊόν· είναι ιστορία, πολιτισμός και καθημερινός κόπος.

Ενότητα Β: Η Ενσάρκωση του Χριστού ως το απόλυτο «Σημείο Στήριξης» της Θείας Χάριτος

                         

                                                          Φωτό: Pinterest

  Εισαγωγή

Στην ορθόδοξη θεολογία, η σωτηρία του ανθρώπου δεν αποτελεί απλώς ηθική βελτίωση ή νομική αποκατάσταση, αλλά οντολογική ανακαίνιση της ανθρώπινης φύσεως. Η Χάρη του Αγίου Πνεύματος είναι εκείνη που ζωοποιεί και μεταμορφώνει τον άνθρωπο, όμως η θεία ενέργεια δεν  δρα μαγικά ούτε ανεξάρτητα από την οικονομία του Τριαδικού Θεού. Απαιτείται ένα σταθερό σημείο στήριξης, ένα αμετακίνητο «στῶ», ώστε η Χάρη να ενεργήσει σωτηριολογικά μέσα στον κόσμο (Lossky).

Το κρίσιμο ερώτημα είναι πώς μπορεί να υπάρξει τέτοια σταθερότητα σε έναν έκπτωτο και φθαρτό κόσμο. Η απάντηση της Εκκλησίας είναι σαφής: το σημείο αυτό δεν αναδύεται από την κτίση, αλλά προσφέρεται από τον ίδιο τον Θεό διά της Ενσαρκώσεως του Υιού Του ( Μ. Αθανάσιος).

Τι έλεγε για τα ζώα ο Άγιος Παΐσιος

                                   

Φωτό: Pinterest

Στη σελίδα του κ. Γιώργου Γεωργουδάκη στο Fb εντοπίσαμε τον ακόλουθο-ψυχοφέλιμο λόγο του Αγίου Παϊσίου:

"Παρατηρώ τα μυρμήγκια πόσο φιλότιμα εργάζονται, χωρίς να έχουν επιστάτη!

Εγώ δεν βρήκα σε κανέναν άνθρωπο την λεπτότητα που είδα στα μυρμήγκια.

Τα νέα μυρμηγκάκια πάνε και κουβαλούν στην φωλιά ξυλάκια και ένα σωρό άλλα άχρηστα πράγματα, επειδή ακόμη δεν ξέρουν τί πρέπει να φέρουν.

Τα παλιά μυρμήγκια τα αφήνουν να τα κουβαλήσουν, χωρίς να τους κόβουν την προθυμία, και μετά τα βγάζουν έξω από την φωλιά.

Ύστερα, σιγά-σιγά τα νέα βλέπουν τί κουβαλούν τα παλιά και μαθαίνουν τί πρέπει να φέρνουν.

Αν ήμασταν εμείς, θα λέγαμε: Έλα εδώ εσύ, τί είναι αυτά που κουβαλάς; Πέταξέ τα γρήγορα έξω.

Τα ζώα τα έκανε ο Θεός, για να εξυπηρετείται ο άνθρωπος, αλλά και για να παραδειγματίζεται.

Ενότητα Α: «Δος μοι πα στω και τὰν γᾶν κινάσω»-Μια Ορθόδοξη θεολογική ανάγνωση

 

                                                            Φωτό: Pinterest

Πρόλογος 

Η περίφημη φράση του Αρχιμήδη «Δος μοι πα στω και τὰν γᾶν κινάσω» έχει ερμηνευτεί κυρίως ως απόδειξη της δύναμης της ανθρώπινης γνώσης και λογικής. Ο μεγάλος μαθηματικός εκφράζει την πίστη του στη δυνατότητα να κινηθεί ακόμη και η γη, αν βρεθεί το κατάλληλο σημείο στήριξης. Στην Ορθόδοξη θεολογία, η φράση αποκτά πνευματική διάσταση: η «πέτρα» και η ύλη μπορούν να μεταμορφωθούν και να γίνουν φορείς της θείας Χάριτος μόνο όταν υπάρχει ένα εσωτερικό σταθερό σημείο στήριξης στον άνθρωπο. Μέσα από την ταπείνωση, την πίστη, την αγάπη, την προσευχή και την συμμετοχή στα μυστήρια, η ψυχή γίνεται δεκτική στην ενέργεια του Αγίου Πνεύματος, και μέσω αυτού η θεία δόξα κινεί τον κόσμο.

Ακουλουθεί ένα θεολογικό δοκίμιο σε πέντε αυτοτελείς ενότητες, για να είναι ευανάγνωστο. Λίγο πριν το μέγα γεγονός της εναθρωπήσεως του Κοσμοσωτήρος Χριστού, είναι η τελική προετοιμασία μας για να βιώσουμε τα Χριστούγεννα όχι ως καταναλωτικό γεγονός αλλά μέσα από την Ορθόδοξη Πνευματική Διάσταση.

«Ζούμε ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ, ἀλλὰ προσδοκῶμεν τὴν ὀγδόην ἡμέραν»

                  

                      Δύο Oγδοήτες του Αγίου Όρους. Φωτό: Θηβαίος Πολίτης στο FB

 Εισαγωγή

Η ζωή του ανθρώπου στον κόσμο τούτο είναι γεμάτη από καθημερινές μέριμνες, ευθύνες, χαρές και θλίψεις. Σε αυτή την καθημερινότητα, πολλές φορές νιώθουμε ότι ο χρόνος κυλά αδιάκοπα, ότι οι μέρες επαναλαμβάνονται και ότι η ζωή μας περιορίζεται σε έναν κύκλο που δύσκολα ξεπερνάμε. Η Ορθόδοξη Παράδοση, όμως, μας προσκαλεί να δούμε τη ζωή μέσα από μια διαφορετική οπτική: ενώ ζούμε στον κόσμο, η καρδιά μας μπορεί να «αναπνέει» ήδη σε έναν άλλο, υπερβατικό  χώρο, που η Εκκλησία ονομάζει Ογδόη Ημέρα.

Η Ογδόη Ημέρα δεν είναι  αριθμός ή ημερολογιακή έννοια. Είναι πνευματική πραγματικότητα: η Ανάσταση του Χριστού, η Βασιλεία του Θεού, η ζωή που ξεπερνά τη φθορά και τον χρόνο. Για τους ασκητές και τους μοναχούς, αυτή η έννοια γίνεται τρόπος ζωής: διδάσκει την καρδιά να μην δεσμεύεται από τα προσωρινά, να προσδοκά με πίστη και να βιώνει την αιωνιότητα ήδη στο σήμερα, μέσα από προσευχή, αγώνα και μνήμη Θεού.

Το παρόν κείμενο επιχειρεί να μεταφέρει αυτήν την αίσθηση σε όλους, και όχι μόνο σε όσους ζουν ασκητική ζωή. Απευθύνεται σε κάθε άνθρωπο που αναζητά νόημα πέρα από την καθημερινή ρουτίνα, σε εκείνον που θέλει να δει πώς η πίστη μπορεί να μεταμορφώσει τη ζωή, δίνοντας ειρήνη, ελπίδα και χαρά ακόμη μέσα στον κόσμο αυτόν.

Δυναμική και ζεστή παρουσία του Συλλόγου Γυναικών Βαλύρας στη φωταγώγηση του Χριστουγεννιάτικου δέντρου

 

                     

                               Φωτογραφίες: κα Ελένη Καπότη-Αδαμοπούλου

Με ιδιαίτερη επιτυχία και έντονο το πνεύμα των Χριστουγέννων πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 14 Δεκεμβρίου 2025 η εκδήλωση φωταγώγησης του Χριστουγεννιάτικου δέντρου στην πλατεία της Βαλύρας. Ανάμεσα στους Πολιτιστικούς Συλλόγους της Τοπικής Κοινότητας Βαλύρας —τον Πολιτιστικό Σύλλογο «Ο Θάμυρις», τον Ποδοσφαιρικό Σύλλογο Αστήρ Βαλύρας και τον Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων του Δημοτικού και Νηπιαγωγείου— ξεχώρισε για ακόμη μία φορά η δυναμική και αρμονική παρουσία του Συλλόγου Γυναικών Βαλύρας  , που δένει ουσιαστικά τις δράσεις  των γυναικών του χωριού με στόχο την πολιτιστική ευημερία της τοπικής κοινωνίας.

Στο χριστουγεννιάτικο παζάρι του Συλλόγου, οι επισκέπτες είχαν την ευκαιρία να θαυμάσουν και να προμηθευτούν προσωπικές χειροποίητες δημιουργίες, εορταστικές αλλά και χρηστικές κατασκευές, καθώς και παραδοσιακά ποτά και γλυκίσματα, που έκλεψαν δικαιολογημένα την παράσταση. Οι φωτογραφίες της εκδήλωσης αποτελούν αδιάψευστο μάρτυρα της ζεστής ατμόσφαιρας και της δημιουργικότητας των μελών του Συλλόγου.

Η Θεολογία των Ιερών Αμφίων στην Ορθόδοξη Παράδοση: Πέρα από τα Οικονομικά Μέτρα

                     

                                                        Εικόνες: Pinterest

Στην   εποχή μας, αρκετοί κοσμικοί αντιμετωπίζουν την επένδυση σε ιερά άμφια με ανθρώπινα και οικονομικά κριτήρια, συχνά συγκρίνοντάς τα με κοστούμια ή κοσμήματα.  Γνωστός Μητροπολίτης πρόσφατα δήλωσε ότι οι στολές δεν κοστίζουν πολύ, συγκρινόμενες με τις ανθρώπινες πολυτέλειες, και ότι οι πολύτιμοι λίθοι ή ο χρυσός δεν είναι   αληθινοί στις μίτρες ή στα εγκόλπια· επεσήμανε δε ότι ο ίδιος κυκλοφορεί χωρίς πολυτελή ενδυμασία. Αυτή η επιφανειακή αντιμετώπιση όμως αγνοεί την βαθύτερη θεολογική διάσταση των ιερών αμφίων και δεν βοηθά τον αναζητητή της αλήθειας να ξεφύγει από τη στιγνή-γραμμική λογική και να αντιληφθεί  τις θείες διαστάσεις του σοβαρού αυτού θέματος, με  διάκριση Αγίου Πνεύματος.

Η Ορθόδοξη Παράδοση διδάσκει ότι κατά τη Θεία Λειτουργία ο Χριστός εμφανίζεται μέσω του ιερέα, ο οποίος ενδύεται τα άμφια ως εργαλείο του Θεού και όχι ως επίδειξη προσωπικής-ανθρώπινης δόξας. Ο Απόστολος Παύλος υπενθυμίζει ότι ο κλήρος αφιερώνεται στο θέλημα του Θεού και όχι στον εαυτό του. Τα άμφια, λοιπόν, λειτουργούν ως σύμβολα της παρουσίας του Κυρίου και της πνευματικής υπακοής του ιερέα.Κι όπως ένα γαϊδουράκι με υπομονή αντέχει το σαμάρι και το χαλινάρι του για να επιτελέσει το θέλημα του αφέντη του, έτσι κι ο θεοσεβής κληρικός με θεία ευλογία, και αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον ενδύεται για να αναλάβει ο αναβάτης  Χριστός με τη χάρη και ενέργεια του Αγίου Πνεύματος το λειτουργικό έργο της εκκλησίας Του. Εκτός  του ιερού ναού,   σε προσωπικό επίπεδο, δεν φορεί  κανένας κληρικός τα άγια άμφια του.Είναι ¨"απλά" ενδεδυμένος όπως υποστηρίζει και ο γνωστός Μητροπολίτης σε σχετικό βίντεο στο You Tube, αλλά δεν καθιστά εμφανές στο ευρύ κοινό το "γιατί". 

Ο Αρχιμήδης μας άφησε ως ιερά παρακαταθήκη: "Δος μοι πα στω και ταν γαν κινάσω". Δος μου τόπο να σταθώ και θα κινήσω τη γη. Ο κληρικός ολόκληρος, με σώμα, νου, ψυχή και πνεύμα παραδίδεται στον  Κύριο ημών Ιησού Χριστό για να ποιμάνει το ποίμνιο. Η εικόνα του κληρικού μετά των αμφίων του δεν είναι εκ του κόσμου τούτου. Είναι της κατερχόμενης θείας χάριτος  από τον ουρανό της Δόξης του Τριαδικού Θεού σε επίγειο πεδίο.

Ο Εγωισμός: Διεπιστημονική Ανάλυση υπό το Φως της Ορθοδόξου Πατερικής Θεολογίας

                    

Εισαγωγή

Ο εγωισμός δεν αποτελεί απλώς ένα ηθικό ελάττωμα ή μια ψυχολογική τάση, αλλά μια ολιστική στάση ύπαρξης που διαπερνά τη σκέψη, το συναίσθημα, τη συμπεριφορά και τη σχέση του ανθρώπου με τον Θεό και τον πλησίον. Η παρούσα μελέτη επεκτείνει τη διεπιστημονική προσέγγιση του εγωισμού, χωρίς να απολέσει τη θεολογική της κατεύθυνση, και επιχειρεί να δείξει ότι οι κοσμικές επιστήμες περιγράφουν, ενώ η Ορθόδοξη Πατερική Παράδοση θεραπεύει.

Άγιος Διονύσιος ο θαυματουργός-Πρότυπο συγχωρήσεως και αγιότητος

 

Εισαγωγή

Η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά ιδιαιτέρως τους Αγίους της ως ζωντανά μέλη του Σώματος του Χριστού, ως ανθρώπους που έζησαν το Ευαγγέλιο «ἐν πράξει καὶ ἀληθείᾳ». Ανάμεσα στις φωτεινές αυτές μορφές ξεχωρίζει ο Άγιος Διονύσιος  ο θαυματουργός, ο «Άγιος της συγχωρήσεως», ο οποίος αποτελεί όχι μόνο το καύχημα της Ζακύνθου αλλά και πνευματικό θησαυρό ολόκληρης της Ελλάδος. Η  εκκλησία μας τιμά τον Άγιο Διονύσιο, Επίσκοπο Αιγίνης, στις 17 Δεκεμβρίου και η Ζάκυνθος σύσσωμη πανηγυρίζει . 

Η ζωή, το έργο και τα θαύματά του αποτελούν ζωντανή μαρτυρία της δύναμης της μετανοίας, της ανεξικακίας και της έμπρακτης αγάπης, αρετές που ο ίδιος έζησε και δίδαξε σε μια ταραγμένη ιστορική εποχή.

«Τα ζώα της ψυχής: Μαθήματα εσωτερικής ελευθερίας από τον Άθω»

                           

                                                    Φωτογραφίες: Pinterest

Σε μια απόμερη κορυφή του Αγίου Όρους, ένας ερημίτης διδάσκει με παραστατικό τρόπο την πνευματική ζωή σε έναν κοσμικό επισκέπτη. Μέσα από την καθημερινή του «δουλειά» – να δαμάσει τα γεράκια, τους αετούς, τους λαγούς, το φίδι, το γαϊδούρι και το λιοντάρι – μας αποκαλύπτει τα πάθη που κατοικούν μέσα σε κάθε άνθρωπο: τα μάτια, τα χέρια, τα πόδια, τη γλώσσα, το σώμα και τον εγωισμό. Με απλότητα και βάθος, η ιστορία αυτή μας θυμίζει ότι η πνευματική ζωή δεν είναι φυγή από τον κόσμο, αλλά συνεχής αγώνας για αυτοκυριαρχία, ταπείνωση και εσωτερική ειρήνη, όπως διδάσκουν οι Πατέρες της Εκκλησίας.Ιδίως αυτή την περίοδο της Τεσσαρακοστής, η νηστεία των παθών και όχι μόνο των τροφών είναι το ζητούμενο.