Notodden

Fjellområda er bygde opp av den harde kvartsitten i bergartane i Telemarksuiten. Elles er berggrunnen granitt og gneis, som sjeldan når meir enn 700 meter over havet og er skogkledd. Sentralt gjennom kommunen renn Tinne frå Tinnsjå (187–191 meter over havet) til Heddalsvatnet (16 meter over havet). Til Tinne renn Fulldøla frå Follsjå sør for Blefjell. Til Heddalsvatnet renn òg Heddøla gjennom Heddal, som er ein vid dal med store lausmassar opp til cirka 160 meter over havet.

Åtte prosent av Notoddens landareal er verna som naturreservat.

Notodden fekk stor vekst i kjølvatnet av den store utbygginga av vasskraft og industri i 1905. Folketalet i kommunen nådde eit maksimum i midten av 1960-åra med vel 13 700 innbyggjarar. Folketalet har sidan halde seg forholdsvis stabilt. I tiårsbolken 2015–2024 auka folketalet med 5,3 prosent, ein sterkare vekst enn gjennomsnittet for fylket (3,0 prosent).

Meir enn to tredelar av innbyggjarane i kommunen bur i Notodden tettstad. Dei andre tettstadene i kommunen er Yli, fire kilometer vest for bysenteret, og Hjukse, seks kilometer sør for byen.

Ifylgje definisjonen til Statistisk sentralbyrå er det tre tettstader i Notodden. Tettstadene er til saman 7,9 km², og omfattar 1 % av arealet i kommunen.

Sørlandsbanen går gjennom den søraustlege delen av kommunen, men utan stopp. Notodden er endestasjon for Bratsbergbanen frå Skien. Overgang til Sørlandsbanen er på Nordagutu. Persontrafikken mellom Notodden og Tinnoset blei nedlagd i 1991, medan tømmertrafikken til Gransherad tok slutt i 1993.

E134 (Frogn–Karmøy) går gjennom Notodden. Notodden flyplass, Tuven ligg vest for byen.

Universitetet i Søraust-Noreg har ein studiestad i Notodden. Sjukehuset Telemark har ei avdeling på Notodden med medisinsk behandling og kirurgi, laboratorietenester, røntgen, CT, MR og ultralyd.

Notodden høyrer til Sør-Aust politidistrikt, Øvre Telemark tingrett og Agder lagmannsrett. Øvre Telemark tingrett har sete på Notodden.

Kommunen er med i regionrådet Kongsbergregionen saman med Flesberg, Hjartdal, Kongsberg, Nore og Uvdal, Rollag, Sigdal og Tinn.

Notodden kommune svarer til dei fire sokna Gransherad, Heddal, Lisleherad og Notodden i Øvre Telemark prosti (Agder og Telemark bispedømme) i Den norske kyrkja.

Mot slutten av 1800-talet høyrde Notodden til Nedre Telemarken fogderi i Bratsberg amt.

Heddal stavkyrkje blei bygd på 1200-talet og restaurert i perioden 1952–1954. Ho ligg fem kilometer vest for byen og er den største stavkyrkja i landet. Notodden kyrkje er ein basilika i tegl frå 1938 med altertavle av Henrik Sørensen.

I 2013 opna industrimuseet Lysbuen, som fortel om Norsk Hydros etablering på Notodden. Museet inngår i verdsarvsenteret Rjukan-Notodden industriarv, og er lokalisert i den gamle papirfabrikken på Tinfos. Bolkesjø sør for Blefjell har lange tradisjonar som skysstasjon og overnattingsstad. Kanalbåten M/S Telemarken trafikkerer Telemarkskanalen frå Notodden til Lunde i sommarhalvåret.

Heddal bygdetun er eit friluftsmuseum med blant anna ei samling av hus frå 1500- til 1900-talet, og dessutan treskurd- og bunadsutstilling. Telemarksgalleriet har faste utstillingar heile året. Notodden Blues Festival blir arrangert kvar sommar.

Kommunevåpenet (godkjent i 1939) har ei sølvfarga, loddrett elv som sender ut sølvfarga lynstrålar mot blå bakgrunn. Dette skal symbolisere vasskraft.

Bykart: sjå Notodden tettstad

• Noregs geografi
• Notodden – tettstad
• Telemark

• Notodden kommune
• Statistisk sentralbyrå: Kommunefakta Notodden
• Visit Notodden
• Geologiske kart – NGU

• Hansen, Jens Christian (1963). Notodden.
• Moen, Ragnar (2004). Det var den gang- : et tilbakeblikk på Notodden og bygdene omkring, isbn 82-92053-15-8.